درمیان کشورهای جهان،ایران بهدلیل بهرهمندی ازاقلیمهای متفاوت وچهارفصلبودن وهمچنین ظرفیتهای بیشمار طبیعی، یکی از مهمترین و بکرترین مناطق برای سرمایهگذاری و راهاندازی شهرکهای سلامت بهشمار میآید.
شش سال پیش بود که رئیس انجمن توسعه خدمات گردشگری سلامت ایران اعلام کرد: «راهاندازی ۱۵ شهرک سلامت در کشور در دستورکار قرار گرفته و بر همین اساس صدور روادید برای گردشگران سلامت نیز اجرایی شده است.» در آن زمان، محمد جهانگیری تاکید کرد: «دیدگاه سلامتمحور، بسیاری از مشکلات اجتماعی را حل خواهد کرد. باید دیدگاه اقتصادی و اجتماعیمان سلامتمحور باشد.» با اینکه این موضوع هم مثل بسیاری از مباحث دیگر در طول زمان به فراموشی سپرده شد و بعضا جستهگریخته کارهایی صورتگرفت، اما دیگر کشورها بهشدت در حال سرمایهگذاری و تامین زیرساختهایشان در جهت گسترش گردشگری سلامت هستند.
طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری و سفر، گردش مالی جهان در این زمینه درحالحاضر دوتریلیون دلار است که یکچهارم آن، معادل ۵۰۰میلیارد دلار مختص گردشگری سلامت است. اگر قرار باشد فقط یکدرصد از این مقدار سهم ایران باشد، باید مبلغی بالغ بر پنجمیلیارد دلار از گردشگری سلامت درآمد داشته باشیم.
نکته حائز اهمیت اینکه براساس آمارهای رسمی، چیزی حدود ۲۵۰میلیون نفر در کشورهای همسایه ایران نیازمند خدمات درمانی هستند و زمانی که پتانسیل شهرهایی مثل اصفهان، مشهد، تهران، اردبیل و شیراز را در کنار آبهای گرم و منابع طبیعی دیگر مثل ساحل ، دریا، کویر و بیابان قرار میدهیم، مشخص میشود این ظرفیتها میتوانند آورده بسیار بزرگی برای کشور داشته باشند.وقتی درآمد ۱۰درصد اشتغال در دنیا مختص گردشگری است، یعنی این عرصه میتواند وضعیت اقتصاد هر نقطه را متحول کند. با این تفاسیر درحالحاضر این رقم در ایران کمتر از ۳/۰درصد است و باید گردشگری را دنیای بکر اشتغالزا در نظر داشته باشیم.
به دنبال شهرهای سالم
وقتی از گردشگری سلامت سخن به میان میآید باید ابتدا شهر سالمی ایجاد شود که مردمانش پذیرای گردشگران خارجی باشند.شهر سالم براساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی دارای ۸۰ شاخص در ۹ حیطه مختلف است که عمدتا با کمک مردم، نهادهای مدنی، مسئولان شهر و شبکه بهداشتی تحقق مییابد.این موارد شامل شاخصهای اجتماعی و در زمینه فضای سبز، محیط تحرک، ورزش، آموزش سواد سلامت و سلامت اجتماعی، روانی و جسمی است که توسط WHO ارائه میشوند.چندی پیش وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از قرارگرفتن حدود ۳۰ شهر ایران در فهرست و ردیف تایید شهرهای سالم خبر داد که بههمینمنظور، آنها باید فعالیت و شاخصهای خود را ارتقا بخشند.
محمدرضا ظفرقندی که در مراسم اعطای گواهی بینالمللی شهر سالم مراغه سخن میگفت، با بیان اینکه باید برای همه شهرهای ایران یک پیوست سلامت تعریف شود ادامه داد: «باورداریم سلامت یک مقوله اجتماعی است ونه فردی. سلامت یک جامعه تابع تغذیه، شرایط اقتصادی، سواد سلامت، فضای سبز و آلودگی هوا و شاخصهای متعدد دیگر است که باید در جهت تامین آنها گام برداریم.»
گردشگری سلامت، نمونهای از کار گروهی
دکتر ابوطالب صارمی، رئیس بیمارستان صارم با اشاره به سه شاخص اصلی در زمینه گردشگری سلامت ایران میگوید: «ابتدا باید تصویر پزشکی و سلامت ایران را در جهان درست کنیم. تصویرسازی نخستین رکن در این زمینه است. توسعه کیفیت خدمات نیز دومین عامل مهم برای جذب گردشگر سلامت است، ضمن اینکه باید به خدمات جانبی در حوزه سلامت بهعنوان سومین عامل مهم در افزایش تعداد این گردشگران نگاه کنیم.»
وی با تأکید بر پتانسیل بالای مناطق مختلف ایران درحوزه پزشکی وگردشگری ادامه میدهد:«هرروز گردشگران بسیاری از کشورهای حوزه خلیجفارس وارد کشور میشوند که اگر تنها ۵درصد آنها به خدمات پزشکی نیاز داشته باشند قطعا استانهای ایران نیازمند توجه بیشتری به امر ایجاد زیرساختها در زمینه گردشگری سلامت هستند.»
دکتر صارمی توجه به گردشگری سلامت را نمونهای از کار گروهی عنوان میکند و توضیح میدهد: «باید جزئیات مقوله گردشگری و سلامت و نگاه آکادمیک وصنعتی به آن تبیین شود وامیدواریم با حمایتهایی که ازسرمایهگذاران بهعملمیآید شاهد افتتاح شهرکهای سلامت در کل کشور باشیم.»
راهاندازی شهرک زیستی سلامت
آذربایجانغربی که بهخاطر ظرفیتهای طبیعی و تاریخی و باستانیاش حرفهای زیادی در جهت جذب گردشگر دارد حالا راهاندازی یکی از بزرگترین شهرکهای زیستی سلامت کشور را در دستورکار قرار داده تا نگاه جهانیان را به سمت خود جلب کند. آنطور که مدیرعامل هلالاحمر آذربایجانغربی میگوید: «یکی از طرحهای سرمایهگذاری این جمعیت، راهاندازی شهرک زیستی سلامت در محله پشتتپ مهاباد به مساحت ۱۰۴هکتار است.» حمید محبوبی در مورد ویژگیهای این شهرک توضیح میدهد: «در این طرح، بزرگترین شهرک زیستی سلامت غرب کشور با هدف توسعه گردشگری سلامت و ارتقای زیرساختهای خدماتی با چند بخش مختلف ازجمله مراکز تجاری، تفریحی و گردشگری، بخش مسکونی، هتل، بیمارستان و دریاچه مصنوعی دیده شده است.»
وی با تاکید بر اینکه این شهرک به همت جمعیت هلالاحمر آذربایجانغربی احداث خواهد شد، ادامه میدهد: «طرح مطالعات این شهرک از ۱۸ماه قبل شروع و تمام مجوزهای لازم برای احداث آن از مراجع ذیصلاح اخذ شده است.»
مدیرعامل هلالاحمر آذربایجانغربی ابراز امیدواری میکند راهاندازی این طرح نقش مهمی در جذب گردشگری برای استان و کشور داشته باشد.